اخذ استاندارد

•    توضیحاتی کامل در خصووص مراحل اخذ استاندارد ملی ایران
استاندارد ملی به‌صورت استاندارد اجباری و استاندارد تشویقی برای محصولات و خدمات کاربرد دارد موسسه استاندارد ایران مأموریت تدوین و انتشار استاندار ملی محصولات و خدمات و نظارت بر اجرای آن را بر عهده دارد.
در این مطلب، مقدمات موردنیاز و مراحل اخذ استاندارد ملی به‌صورت خلاصه تشریح شده است.
استاندارد (Standard) به معنی نظم و قاعده, قانون و مفاهیم می‌باشد. استانداردهای ملی ویژگی‌های لازم در تولید یک فرآورده یا انجام یک خدمت را مشخص می‌نمایند. استاندارد ملی ایران توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تدوین و منتشر می‌شود.

استاندارد اجباری:

تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان اقلامی که اجرای استاندارد آنها به‌موجب قانون اجباری اعلام‌شده, موظفند محصولات خود را منطبق با استاندارد ملی تولید و عرضه  نمایند.
برخی از محصولات ازجمله محصولات صنایع غذایی استاندارد اجباری دارند و نشان استاندارد بر روی بسته‌بندی این محصولات مشاهده می‌شود

استاندارد تشویقی:

محصولی که مشمول استانداردهای اجباری نباشد, می‌تواند با رعایت استاندارد ملی تولید یا عرضه شود و تولیدکنندگان آن پس از کسب مجوز از موسسه استاندارد, می‌توانند از علامت استاندارد تشویقی استفاده کنند.

مراحل اخذ استاندارد ملی ایران

اخذ استاندارد ملی
•    قدم ۱ اخذ استاندارد ملی – تکمیل فرم‌های مربوط به اخذ استاندارد ملی
فرم‌های اعلام‌شده از طرف اداره استاندارد، باید توسط سازمان متقاضی اخذ علامت استاندارد ملی، تکمیل شود این فرم‌های شامل اطلاعات عمومی و اطلاعات فنی در خصوص محصولات و خدمات و مجوزهای سازمان متقاضی می‌باشد.
•    قدم ۲ اخذ استاندارد ملی –  تعیین مسئول کنترل کیفیت
مسئول کنترل کیفیت باید مطابق با شرایط احراز تعیین‌شده از طرف اداره استاندارد، تعیین شود و مشخصات مسئول کنترل کیفیت به همراه مدارک مربوطه به اداره استاندارد اعلام شود.
•    قدم ۳ اخذ استاندارد ملی-  مجوزهای قانونی
تمامی اطلاعات مربوط به مجوزهای قانونی باید به اداره استاندارد ارائه شود این مجوزها می‌تواند شامل  :
–         آگهی ثبت شرکت در روزنامه رسمی و آخرین تغییرات آن
–         تصویر پروانه معتبر تأسیس یا مجوز فعالیت
–         ارائه مدارک مبنی بر دارا بودن کد ملی ” ایران کد ” از وزارت بازرگانی
•    قدم ۴ اخذ استاندارد ملی –  مستندسازی استاندارد ملی
مستندات و فرم‌های موردنیاز جهت استانداردسازی محصولات و خدمات با توجه الزامات استاندارد ملی مربوطه باید در سازمان تدوین شود.
مستندات استانداردسازی محصولات و خدمات براجرای فرآیند تحقق محصولات و خدمات و نحوه کنترل و نظارت برآنها تأکید دارد در مستندسازی استاندارد ملی ایران می‌توان از استاندارد ایزو ۹۰۰۱ نیز کمک گرفت.
در صورتی که سازمان سیستم مدیریت کیفیت ایزو ۹۰۰۱ را استقرار داده و گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ را اخذ نموده است باید تصویر گواهینامه ایزو معتبر بااعتبار از مراجع ملی و بین المللی به اداره استاندارد ارسال شود.
•    قدم ۵ اخذ استاندارد ملی  –  مستندات مربوط به آزمون محصول یا خدمات
مدارکی مبنی بر وجود آزمایشگاه تخصصی در سازمان متقاضی یا قرارداد یکساله با آزمایشگاه باید به اداره استاندارد ارائه شود.
•    قدم ۶ اخذ استاندارد ملی – اجرای مستندات  مربوطه
مستندات استاندارد ملی ایران، که در مرحله ۴ تهیه‌شده، در این مرحله اجرا می‌شود. مهم‌ترین مستنداتی که باید اجراء شوند:
–         فرم‌های بازرسی و کنترل کیفیت
–         ثبت نتایج آزمایش محصول یا خدمات
–         کالیبراسیون تجهیزات اندازه‌گیری
–         نظرسنجی از مشتریان
–         رسیدگی به شکایت مشتری
•    قدم ۷ اخذ استاندارد ملی – ارزیابی محصول و خدمات
سیستم کنترل کیفیت طرحریزی شده، توسط کارشناس استاندارد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. و نمونه محصولات نیز جهت بررسی به آزمایشگاه موردتأیید اداره استاندارد ارائه می‌شود.
قدم ۸ اخذ استاندارد ملی – اخذ پروانه کاربرد استاندارد ملی تشویقی یا اجباری
درصورتی‌که تمامی مراحل فوق اجراء شده و نمونه‌های محصول و خدمات در آزمایشگاه مورد تأیید اداره استاندارد، با الزامات مشخص‌شده منطبق باشد، پروانه استاندارد ملی سازمان متقاضی صادر می‌شود.

چگونه نشان استاندارد بگیریم ؟

پاسخ این سوال در رشته های مختلف تولیدی کمی با یکدیگر تفاوت می نماید و تقریبا اصول کلی دریافت پروانه استاندارد برای کالاهای مشمول استاندارد اجباری بشرح زیر می باشد :
دارا بودن مجوز فعالیت مطابق با فرآورده ای که واحد قصد تولید آن را دارد بنابراین به نوان مثال برای تولید یخچال نمی توان از مجوز ماشین لباسشویی استفاده نمود و می بایست در ابتدا برای تولید درخواستی از صنایع و یا اتحادیه صنفی مربوطه در خواست گواهی فعالیت و یا پروانه کسب دریافت نمود .
•    راهنمای دریافت پروانه استاندارد اجباری
داشتن مجوز صنایع و یا جواز اتحادیه برای دریافت پروانه استاندارد الزامیست و بدون داشتن آن پروانه صادر نخواهد شد قوانین و روش دریافت مجوز در استانهای مختلف کشور می تواند ساده و یا بسیار سخت باشد با مراجعه به ارگان مربوط به شغل خود می توانید شرایط اخذ مجوز را دریافت نمای
امکانات تولید :
داشتن فضا و امکانات کافی برای خط تولید و کنترل کیفیت یکی دیگر از الزامات می باشد ولی لزوما مالک کارخانه بودن و یا تمامی محصول را بصورت کامل تولید نمودن اجباری نیست بدین معنا که واحد می تواند یک خط کوچک مونتاژ نهایی داشته و قطعات را از بازار و یا سایر واحدهای تولیدی خریداری نماید
درخواست کتبی از اداره کل استاندارد :
در خواست کتبی مبنی بر تقاضای دریافت پروانه استاندارد از اداره کل استاندارد استان مربوطه مبنی بر دریافت اجازه تولید آزمایشی و نمونه برداری از خط تولید که معمولا بسته به نوع فراورده در تعداد محدود به واحد اجازه تولید داده می شود و واحد تولیدی به هیچ عنوان حق عرضه کالای تولید شده به بازار را تا دریافت پروانه ندارد
تهیه استاندارد ملی مربوطه :
با مراجعه به استاندارد و مطلع شدن از شماره کتاب استاندارد ملی مربوطه آن را تهیه و نمایید رعایت مجموعه قوانین مندرج در آن الزامی بوده و ملاک اخذ قبولی از آزمونهای استاندارد مطابقت کامل با بندهای استاندارد ملی می باشد و در صورت عدم تطابق نتیجه آزمون مردود خواهد بود
استخدام کارشناس کنترل کیفیت :
واحد تولیدی می بایست مبادرت به استخدام کارشناس کنترل کیفیت ( معمولا با تحصیلات لیسانس ) در رشته اعلامی توسط موسسه استاندارد نموده و طی نامه کتبی وی را به اداره کل استاندارد استان مربوطه معرفی نماید ، پس از تایید صلاحیت نامبرده و طی دوره تخصصی آزمونها و قبولی برای ایشان پروانه تایید صلاحیت صادر خواهد شد
ثبت علامت تجاری :
یکی دیگر از الزامات دریافت نشان استاندارد داشتن علامت تجاری ثبت شده در اداره کل ثبت علائم کشور بوده و تولید کننده موظف است تصدیق مالکیت علامت تجاری را به اداره استاندارد تقدیم نماید
ایجاد آزمایشگاه کنترل کیفیت :
واحد تولیدی می بایست متناسب با نوع محصول و آزمونهای مربوطه در محل تولید آزمایشگاه مجهز به تستر ها و دستگاههای آزمون تخصصی آن محصول را تهیه نموده و محل مناسبی را به تاسیس آزمایشگاه کنترل کیفیت اختصاص دهد که در حین دریافت پروانه استاندارد و پس از دریافت ، مسئول کنترل کیفیت در آن کیفیت کالا را کنترل نماید ،کامل بودن و کالیبره بودن تجهیزات می بایست به تایید اداره استاندارد برسد
تدوین نظامنامه :
تهیه یک کتابچه بعنوان نظامنامه کنترل کیفیت از مجموعه باید ها و نباید ها و دستورالعمل های کنترل کیفیت برای تولید فراورده ها در محل تولید به منظور ایجاد قوانین درون سازمانی برای کنترل مستمر کیفیت و افزایش راندمان و رسیدن به کیفیت پایدار:
واحدهای تولیدی پس از دریافت پروانه استاندارد ملی ایران در بازدیدهای دوره ای و نمونه برداری از انبار و یا خط تولید و یا بازار فروش کنترل شده و در صورت عدم تطابق محصول با استاندارد پروانه استاندارد صادره باطل خواهد شد ، معمولا اعتبار پروانه استاندارد یک سال بوده و واحد تولیدی موظف است همه ساله نسبت به تمدید پروانه و واریز وجه اعتبار اقدام نماید.

مشاوره جهت تدوین استاندارد ملی ایران

مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تنها سازمانی است در ایران که بر طبق قانون می ‏تواند استاندارد رسمی فرآورده‏ ها را تعیین و تدوین و اجرای آن ها را با کسب موافقت شورای عالی استاندارد اجباری اعلام کند. وظایف و هدف های مؤسسه عبارتست از: (تعیین، تدوین و نشر استانداردهای ملی، انجام تحقیقات به منظور تدوین استاندارد، بالا بردن کیفیت کالاهای داخلی، کمک به بهبود روش های تولید و افزایش کارآیی صنایع در جهت خودکفایی کشور، ترویج استانداردهای ملی  نظارت بر اجرای استانداردهای اجباری، کنترل کیفی کالاهای صادراتی مشمول استانداردهای اجباری و جلوگیری از صدور کالاهای نامرغوب به منظور فراهم نمودن امکانات رقابت با کالاهای مشابه خارجی و حفظ بازارهای بین‏المللی، کنترل کیفی کالاهای وارداتی مشمول استاندارد اجباری به منظور حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان داخلی و جلوگیری از ورود کالاهای نامرغوب خارجی راهنمایی علمی و فنی تولیدکنندگان، توزیع کنندگان و مصرف کنندگان، مطالعه و تحقیق درباره روش های تولید، نگهداری، بسته‏بندی و ترابری کالاهای مختلف، ترویج سیستم متریک و کالیبراسیون وسایل سنجش، آزمایش و تطبیق نمونه کالاها با استانداردهای مربوط، اعلام مشخصات و اظهار نظر مقایسه‏ای و صدور گواهینامه‏ های لازم). موسسه استاندارد از اعضاء سازمان بین المللی استاندارد می باشد و لذا در اجرای وظایف خود هم از آخرین پیشرفت های علمی و فنی و صنعتی جهان استفاده می نماید و هم شرایط کلی و نیازمندی های خاص کشور را مورد توجه قرار می دهد. اجرای استانداردهای ملی ایران به نفع تمام مردم و اقتصاد کشور است و باعث افزایش صادرات و فروش داخلی و تأمین ایمنی و بهداشت مصرف‏ کنندگان و صرفه جزئی در وقت و هزینه ‏ها و در نتیجه موجب افزایش درآمد ملی و رفاه عمومی و کاهش قیمت ‏ها می ‏شود.
مرجعیت قانونی موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران بر اساس اختیارات و وظایف قانونی در موارد زیر به عنوان مرجع در کشور شناخته شده است :
- تعیین و تدوین استانداردهای ملی(رسمی) به استثنا مواد دارویی .
- تعیین ویژگی کالاها و مقایسه آن با استانداردهای مربوط(به استثنای مواد دارویی ).
- اجرای سیستم بین‏المللی یکاها و کالیبره کردن وسایل سنجش .
- تائید صلاحیت شرکت ها و موسسات بازرسی کننده داخلی و خارجی(سورویانس) و بازرسی کالا در مبدا و مسیر .
- تعیین عیار فلزات گرانبها .
توضیح: آزمایشگاه های موسسه در سطح کشور بعنوان آزمایشگاه های مرجع شناخته شده است .