مالکیت نام تجاری

نام تجاری یکی از عناصر معنوی مؤسسه تجاری به حساب می آید و احیاناً از اهم این عناصر محسوب می شود. یکی از وظائف اسم تجاری تمیز یک مؤسسه تجاری از مؤسسات تجاری مماثل یا مشابه است. از این رو می توان گفت مالکیت نام تجاری مورد اعتبار می باشد.

مالکیت نام تجاری چیست ؟

وقتی که یک مؤسسه با نامی بین مشتریان خود شناخته و معروف شود، این امر مانع از خلط و لبس مؤسسه مذکور با مؤسسات مشابه و همانند می گردد و در نتیجه مشتریان به گمراهی نمی روند.

اما در مباحث ابتدایی در مورد ماهیت نام تجاری گفتیم که نام تجاری یک حق معنوی است که برای مالک آن ایجاد می گردد. این حق وقتی به رسمیت شناخته می شود که از طریق قانونى اكتساب گردد.

اسم تجاری به این اعتبار دارای قیمت و ارزش مالی است و تصرف و معامله در آن و بکار بردن و بهره گیری از آن جایز است.

زیرا اسم تجاری از اموال معنوی است که بر اشیاء غیر مادی وارد می شود و از این جهت قابل نقل و انتقال است و می توان در آن تصرفات قانونی انجام داد.

البته با در نظر گرفتن این نکته که تصرف در اسم تجاری و معامله بر روی آن، بایستی به همراه مؤسسه تجاری باشد. لذا قانون نقل و انتقال این اسم بطور مستقل از مؤسسه تجاری جایز نیست.

مقررات قانونی جهت نافذ شمردن این تصرفات شرط نموده اند که نام های تجاری بطور رسمی ثبت شوند. کما اینکه همین مقررات در مورد کیفیت پایان پذیرفتن و انقضاء حق بر روی این اسامی احکامی را وضع کرده اند.

مضافاً اینکه در کنار تشريع این مقررات عنایت بر حق تاجر، در منع و جلوگیری غیر در اعتداء و تجاوز بر اسم تجاری نموده اند. حمایت مدنی و نیز جزائی برای آن در نظر گرفته اند.

مفهوم مالکیت نام تجاری

مالكيت به مفهوم مرسوم آن شامل حق عینی و سلطه مستقیم صاحب حق بر شی ء موضوع حق می باشد که قدرت حیازت و تصرف در آن و استیفاء و بهره بری در چارچوب قانون به مالک آن اعطاء می کند که باید در سایه وظیفه اجتماعی و مقاصدی که قانونگذار توسط آنها مصلحت و منافع مکلفین به قانون را جستجو می کند بکار رود.

توضیح اینکه حق مالکیت از حقوق دیگر که صرفاً سلطه تصرف برای دارنده ایجاد می کند این تفاوت آشکار را دارد که حائز سه سلطه است.

سلطه های استعمال (به معنای استخدام شیء در آنچه موافق طبیعت آن است به هدف حصول بر منفعت آن بطور مستقیم، مانند منزل برای سکنی) و استغلال یا بهره بری ( طلب سود بردن و ثمر گرفتن از شیء به هدف حصول بر منافع آن از طریق غیر مستقیم و از طریق ثمر شيء است، مانند کرایه منزل و تصرف (که اعم است از تصرف مادی که عبارت از تغییر شیء و استهلاک آن است. تصرف قانونی که نقل حقوق مالکیت شیء به دیگری می باشد. هم چنین حق مالکیت دارای سه خصیصه نیز می باشد.

آثار مالکیت نام تجاری

اول اینکه حق مالکیت حقى جامع است و به صاحب آن کلیه شیوه های ممکن برای استفاده از شیء مادی معین را که همانا استعمال و استغلال و تصرف است اعطاء می کند.

دوم اینکه مالکیت حقی مانع است به این مفهوم که اشخاص غير را از انتفاع موضوع مالکیت خصوصی صاحب آن منع می کند. البته این ممنوعیت تا زمانی است که با مصالح عامه تعارض پیدا نکند و مخالفت با قانون نداشته باشد.

سوم اینکه حق مالكيت حقی دائم است و به دلیل عدم استعمال از بین نمی رود و مشمول مرور زمان نمی گردد. لكن همانطور که بعد به موضوع خصائص حق مالکیت اسم تجاری خواهیم پرداخت، این ویژگی ها را نمی توان به طور کامل در حق مالکیت نام تجاری پیدا نمود.

دریافتیم که اسم تجاری یکی از حقوق مالکیت صنعتی و تجاری است که در زمره حقوق ذهنی یا فکری (معنوی ) قرار می گیرد. این موارد عبارت است از ثمره جهد فکری و فعالیت عملی، که در قالب صنعت ابتکاری جلوه می کند.

همچنین ممکن است در هیئت و شکل کوشش و تلاش فکری و فعالیت عملی که در درجه بالا و ممتازی از اتقان و دقت می باشد، بروز می نماید.

نام تجاری یکی از عناصر معنوی (غیر مادی ) مؤسسه تجاری تلقی می شود و دارای ارزش مالی است. لكن سؤالی که در این مجال به ذهن خطور می کند این است که چگونه می توان مالكيت اسم تجاری را در ابتداء اكتساب نمود.

آیا مالکیت اسم تجاری با تقدم در استعمال قابل اكتساب است؟

اگر شخصی اسمی را بر مؤسسه تجاری قبل از دیگری اختیار کند مالک این اسم می گردد و مانع از استعمال آن توسط اغیار می شود.

آیا ثبت اسم تجاری منشاء برای پیدا کردن حق روی آن می شود؟

همانگونه که قبلا اشاره کردیم حق اكتساب مالكيت اسم تجاری برای صاحب آن حق انحصار در استعمال و تصرف در آن و حمایت قانونی را اعطاء می کند. لكن باید توجه داشت که مالکیت بر اسم تجاری خصائصی دارد که آن را از حق مالکیت متمایز می کند.
لذا در این فصل پیرامون مالکیت نام تجاری و پاسخ به سؤالات مطروحه در این زمینه، در سه مبحث مطالبی را بیان خواهیم نمود.

مبحث اول در باب اسباب کسب حق در اسم تجاری، مبحث دوم در مورد مميزات و ویژگی های حق بر روی اسم تجاری و مبحث سوم درباره انقضاء و پایان پذیرفتن حق روی اسم تجاری خواهد بود.

در پایان: برای انتخاب نام تجاری جهت استفاده از مالکیت نام تجاری لازم است قواعد و مقررات انتخاب اسم را در نظر داشته باشید. از این رو کارشناسان ثبتی پایش در این راستا به شما کمک خواهند کرد.