شرکتهای اشخاص

شرکتهای اشخاص انواع مختلفی دارد که با سایر شرکتهای سرمایه ای مطابق با قانون تجارت فرق دارد.

معرفی شرکتهای اشخاص

شرکت های اشخاص مطابق قانون تجارت، بر سه نوع اند:

1. شرکت های تضامنی
2. شرکت نسبی
3. شرکت مختلط غیر سهامی

ویژگی های شرکت های اشخاص

مشخصه ای که بین این شرکتها اشتراک دارد این است که یک نفر از شرکا دارای مسئولیت نامحدود است.

در شرکت تضامنی مسئولیت شرکا تضامنی می باشد، مسئولیت شرکا در شرکت نسبی با توجه به آورده ی آنها به شرکت است.

چنانچه سرمایه شرکت جهت ادای قرض به اندازه نباشد، باید هر کدام از آنها به نسبت سرمایه ای که به شرکت آورده، بدهی شرکت را پرداخت کند.

بنابراین شرکت نسبی شبیه به شرکت مدنی است. فرق آن با شرکت مدنی تجاری بودن و داشتن شخصیت حقوقی می باشد. برعکس شرکت مدنی، همچنین در شرکت مختلط غیرسهامی شرکای ضامن دارای مسئولیت نامحدود و تضامنی هستند ولی دیگر شرکا به مقدار آورده ی خود مسئولیت دارند.

در اینجا به شرح مختصری از شرکت ها می پردازیم. یاد آور می شویم خاطر نشان می شویم، پس از خواندن مطالب ذیل جهت ثبت شرکت می توانید با مشاوران مجتمع ثبتی و حقوقی پایش تماس گرفته و راهنمایی بگیرید.

شرکت های تضامنی

شرکت تضامنی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی برای امور تجاری بین دو یا چند نفر، با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود و اگر دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض شرکت کافی نباشد، هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض است. ( ماده 116 ق. ت)

از نظر تاریخی این نوع شرکت سابقه ای طولانی دارد و از حقوق روم اقتباس شده و به ویژه در قرون وسطی به شکل فعلی آن، در اروپا رواج یافته است.

در حال حاضر شرکت تضامنی که تقریباَ در نظام حقوقی همه کشورها وجود دارد، بسیار مورد استفاده است.

خاطر نشان می شویم که خطر تاسیس آن برای شرکا، به سبب مسئولیت نامحدودی که در قبال طلبکاران شرکت دارند، برکسی پوشیده نیست.

به واقع، علت این وضعیت، فایده عملی این شرکت برای کسانی است که به یکدیگر اعتماد کامل دارند و سرمایه زیادی نیز برای تشکیل شرکت ندارند.

مانند پدری که می خواهد با فرزند یا فرزندانش شریک شود، برادران و خواهرانی که پس از فوت پدر می خواهند تجارتخانه او را اداره کنند، یا دوستانی که به یکدیگر اعتماد کامل و متقابل دارند.

ویژگی های شرکت تضامنی

به طور خلاصه در شرکت تضامنی سه اصل ذیل باید رعایت شود:

1. مسئولیت تضامنی شرکا
2. غیرقابل انتقال بودن سهم الشرکه
3. تصریح به شرکت تضامنی در نام شرکت

شرکت نسبی

ماده 183 قانون تجارت ایران شرکت نسبی را این گونه تعریف می نماید:

شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجاری تحت اسم مخصوص، بین دو یا چند نفر تشکیل و مسئولیت هر یک از شرکا به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته اند. شرکت نسبی جزئی از شرکتهای اشخاص است.

این نوع شرکت مختص به قانون ایران است و در کشورهای اروپایی چنین شرکتی وجود ندارد و تنها شرکتی است که با اصول فقه اسلامی و اصول حقوق مدنی ایران مطابقت دارد.

شرکت نسبی مانند شرکت تضامنی است با این تفاوت که در شرکت تضامنی شرکا در مقابل طلبکاران متضامناَ مسئول پرداخت قروض شرکت هستند ولی در شرکت نسبی به شرح ماده ی 186

«اگر دارائی شرکت نسبی برای تادیه ی تمام قروض شرکت کافی نباشد هر یک از شرکا به نسبت سرمایه ای که در شرکت داشته مسئول تادیه ی قروض شرکت است»

مثلاَ شرکتی که بین چهار نفر تشکیل می شود که اولی نصف سرمایه ی آن را پرداخته و دومی ربع آن را و دو نفر باقی مانده متساویاَ ربع دیگر را، اگر قروض شرکت بیش از سرمایۀ آن باشد. نسبت به باقی مانده طلب پس از استهلاک سرمایه، شریک اول نصف قروض و دومی یک ربع آن و دو نفر دیگر هر یک، یک هشتم آن را مسئول پرداخت خواهند بود.

به موجب ماده ی 184 «در اسم شرکت نسبی عبارت (شرکت نسبی) و لااقل اسم یک نفر از شرکا باید ذکر شود.

در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکا نباشد، بعد از اسم شریک یا شرکائی که ذکر شد عبارتی از قبیل (شرکا) و یا (برادران) ضروری است.»

بنابراین مانند شرکت تضامنی، در اسم شرکت باید نام شریک یا شرکایی قید و اسم هر یک که برده نمی شود باید شریک مخفی تحت عنوان شرکا و یا برادران ذکر شود.

شرکت مختلط غیرسهامی

به موجب ماده 141 قانون تجارت:

” شرکت مختلط غیرسهامی، از دیگر شرکتهای اشخاص است. که برای امور تجاری، تحت اسم مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود، بدون انتشار سهام تشکیل می شود.

شریک ضامن، مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه ای است که در شرکت گذاشته و یا بایستی بگذارد.

در اسم شرکت های اشخاص باید عبارت ( شرکت مختلط) و لااقل اسم یکی از شرکای ضامن قید شود.

این نوع شرکت اصولاً توسط دو دسته اشخاص تشکیل می شود. دسته اول کسانی هستند که سرمایه داشته و قصد سرمایه گذاری تجاری دارند، اما به امور تجاری آگاه نیستند.

دسته دوم کسانی هستند که سرمایه ندارند، ولی به امور تجاری آگاهی دارند، یا دارای طرح های صنعتی یا موافقت های اصولی برای تاسیس کارخانه هستند و نمی خواهند به عنوان کارمند یا کارمندان سرمایه داران کار کنند. بلکه می خواهند برای خودشان کار کنند.

این دو دسته می توانند با هم به توافق برسند و شرکت مختلط غیرسهامی تشکیل بدهند. در این صورت شرکای دسته اول دارای مسئولیت محدود و شرکای دسته دوم دارای مسئولیت نامحدود و تضامنی می شوند و اداره شرکت نیز به عهده آن ها خواهد بود.

نکته: هر شرکت تجاری که برای آن اگهی ثبت صادر می شود موظف است هر ساله دفاترر پلمپ خود را دریافت کند همچنین داشتن کد اقتصادی و انجام تشکیل پرونده مالیاتی برای شرکت ها الزامی است.