گواهینامه موقت سهم

گواهینامه موقت سهم نیز در شرکت های سهامی پیش بینی شده است و طبق ماده ۲۷ لایحه اصلاحی تا زمانی که اوراق سهام صادر نشده است.

شرکت باید به صاحبان این سهام گواهینامه موقت سهم بدهد. لذا همچنان که از عنوان آن پیدا است.

این گواهینامه موقتی بوده و در هر حال ظرف مدت یک سال پس از پرداخت تمامی مبلغ اسمی سهم باید ورقه سهم صادر و به صاحب سهم تسلیم و گواهینامه موقت سهم مسترد و ابطال گردد.

اصولا صدر و ورقه سهم یا گواهینامه موقت سهم پیش از ثبت شرکت ممنوع است و در صورت تخلف، امضاء کنندگان مسوول جبران خسارات اشخاص ثالث خواهند بود. (ماده ۲۸ لايحه)

در ماده ۲۷ مقرر شده است که «این گواهینامه در حکم سهم است.» بنظر می رسد که کلمه «ورقه» در عبارت فوق از قلم افتاده است و اصولاً گواهینامه در حکم ورقه سهم است نه سهم و در ادامه ماده نیز دقیقا اشاره شده است که بایستی بعدا ورقه سهم صادر و گواهینامه موقت ابطال گردد.

گواهینامه موقت سهم

گواهینامه موقت سهم نیز همانند اوراق سهام می تواند با نام یا بینام باشد. (ماده ۳۰ لايحه)

مادامی که تمامی مبلغ اسمی هر سهم پرداخت نشده صدور ورقه سهم بینام یا گواهینامه موقت بی نام ممنوع است و به تعهد کننده اینگونه سهام گواهینامه موقت با نام داده خواهد شد.

که نقل و انتقال آن تابع مقررات مربوط به نقل و انتقال سهام بانام است (ماده ۳۰ لايحه) بنابر این گواهینامه موقت بینام زمانی صادر می شود که تمامی مبلغ اسمی هر سهم پرداخت شده باشد.

اصولا پس از پرداخت تمامی مبلغ اسمی تا ظرف حداکثر یک سال می توان گواهینامه موقت سهم بی نام صادر و استفاده نمود و پس از گذشت یک سال از تاریخ پرداخت تمامی مبلغ اسمی بایستی حتما ورقه سهم صادر و تسلیم صاحب سهم گردد. (ماده ۲۷ لايحه)

بنابراین با ملاحظه مواد ۲۷ و ۲۸ و ۳۰ لایحه می توان نتیجه گرفت که :

اولاً: تا وقتی که شرکت به ثبت نرسیده، صدور ورقه سهم و گواهینامه موقت سهم چه بانام چه بی نام ممنوع است. (ماده ۲۸ لايحه)

ثانياً: پس از ثبت شرکت مراحل مختلف متصور است. مرحله اول: تمامی مبلغ سهم پرداخت نشده است که در این حالت فقط گواهینامه موقت بانام صادر خواهد شد. (ماده ۳۰ لايحه)

مرحله دوم: از تاریخ پرداخت تمامی مبلغ اسمی حداکثر تا یک سال که در این حالت طبق مواد ۲۷ و ۳۰ لايحه شرکت اختیاردارد که با اوراق سهام بدهد یا گواهینامه موقت بانام یا بی نام.

مرحله سوم: پس از گذشت یک سال از تاریخ پرداخت تمامی مبلغ اسمی که در این حالت شرکت مکلف است که گواهینامه موقت را مسترد و ابطال نموده و ورقه سهم صادر و به صاحب سهم تسلیم نماید. (ماده ۲۷ لايحه)

شکل و مندرجات گواهینامه موقت

طبق ماده ۳۱ لایحه اصلاحی در مورد صدور گواهینامه موقت سهم مواد ۲۵ و ۲۶ لايحه باید رعایت شود. بنابراین ماده ۲۵ که در مورد شکل ورقه و ماده ۲۶ که در مورد مندرجات ورقه سهم می باشد.

در مورد گواهینامه موقت سهم نیز بایستی رعایت شود لذا شكل و مندرجات گواهینامه موقت همانند ورقه سهم می باشد.

مبلغ (قیمت) سهم و میزان آن

یکی از مندرجات ورقه سهم در ماده ۲۶ مبلغ اسمی سهم است (بند ۴ ماده ۲۶) ولی سهم غیر از مبلغ اسمی، مبلغ واقعی نیز دارد که در دو گفتار ذیل هر دو را مورد بررسی قرار می دهیم.

مبلغ (قيمت) اسمی سهم

قانونگذار مبلغ اسمی سهم را تعریف ننموده است. اصولاً هم نیازی به تعریف نمی باشد. چون موضوع روشن می باشد. اصولاً مؤسسین و سهامداران در تعيين مبلغ اسمی آزادند ولی استثنائاً در شرکت های سهامی عام مبلغ اسمی هر سهم نباید از ده هزار ریال بیشتر باشد. (ماده ۲۹ لايحه)

بنابراین طبق مفهوم مخالف ماده ۲۹، مبلغ اسمی هر سهم در شرکت های سهامی خاص می تواند از ده هزار ریال نیز بیشتر باشد.

مقررات قانونی حداقل سهام

قانونگذار در شرکت های سهامی در خصوص حداقل مبلغ اسمی مطلبی بیان ننموده است. معمولاً در شرکت های سهامی عام مبلغ اسمی ۱۰۰۰ ریال و در شرکت های سهامی خاص معمولاً ۱۰۰۰ ریال به بالا است که با نظر مؤسسین می شود.

بنظر برخی محدودیت مندرج در ماده ۲۹ در شرکت های سهامی عام برای این وضع شده است. که از سرمایه های کوچک نیز در این شرکت ها که اغلب برای امور تولیدی و عمرانی و امثال آن تشکیل می شود بهره برداری شود.

در تعریف مبلغ اسمی بایستی گفت که قیمتی است که در بدو تأسیس شرکت توسط مؤسسین و سهامداران برای یک سهم شرکت در اساسنامه و اظهارنامه و ورقه تعهد سهم و ورقه سهم معین می شود.

مبلغ اسمی سهام شرکت ثابت است. مگر اینکه سرمایه شرکت از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود افزایش یابد. که در این صورت مبلغ اسمی افزایش خواهد یافت. (ماده ۱۵۷)

میزان بهای اسمی سهام

البته غیر از افزایش مبلغ اسمی، ممکن است بهای اسمی سهام کاهش یابد که این در صورت کاهش اختیاری سرمایه امکانپذیر است. (تبصره ماده ۱۸۹ لایحه)

لذا تا زمانی که افزایش یا کاهش سرمایه واقع نشده، مبلغ اسمی ثابت خواهد بود.

البته مبلغ اسمی سهام و همچنین قطعات سهام در صورت تجزیه باید متساوی باشد. (ماده ۳۲ لايحه)

بنابراین مبلغ اسمی سهام در خصوص همه سهامداران بایستی یکی باشد. یعنی اگر مبلغ اسمی ۱۰۰۰ ریال باشد این مبلغ درخصوص سهام همه سهامداران بایستی رعایت شود.

در صورتی که سهمی به هر علت از قبیل ارث و غیره به دو یا چند قطعه تجزیه و تقسیم شود.

قطعات سهام نیز از لحاظ مبلغ بایستی مساوی باشد. قانونگذار ما در ماده ۳۲ تجزیه سهام به دو یا چند قطعه مساوی را می پذیرد. ولی در خصوص نحوه اعمال حقوق ناشی از سهم مزبور مطلبی بیان نمی نماید.

مبلغ (قیمت ) واقعی سهم

در تعریف مبلغ واقعی سهم بایستی گفت که قیمتی است که هر سهم پس از شروع فعالیت های شرکت و براساس سوددهی و زیان دهی شرکت و کاهش یا افزایش قیمت دارایی های آن پیدا می نماید. معمولاً قیمت واقعی سهم ثابت نبوده و متغیر می باشد.

اصولا قیمت واقعی سهام هر شرکتی بایستی از مبلغ اسمی آن بیشتر باشد چون در غیر این صورت شرکت مواجه با ضرردهی شده است.

البته برخی از حقوقدانان غیر از مبلغ اسمی و واقعی، قیمت بورسی را نیز بیان نموده اند. از این رو معتقدند که قیمتی است که در بازار بورس برای سهم تعیین می شود.

قاعدتاً ارزش بورسی سهم از قیمت واقعی آن متابعت می کند و متناسب با آن افزایش یا کاهش می یابد.

لکن در تعیین ارزش بورسی سهم عوامل تبلیغاتی و مقتضیاتی نیز تأثیر دارد لذا ممکن است ارزش بورسی سهم با قیمت واقعی آن تفاوت بکند.

ولی بایستی گفت که قیمت واقعی مطلق بوده و منظور قیمتی است که در بازار برای هر سهم در نظر گرفته می شود.

حال این بازار می تواند بازار بورس یا غیره باشد. بنظر می رسد که اصل بر این است که قیمت بورسی سهم، قیمت واقعی آن است. مگر اینکه خلاف آن ثابت شود یا طرفین بر خلاف آن توافق نمایند.