گروه بندی سهام

به نظر عده‌ای گروه بندی سهام در ماده ۹۳ لایحه اصلاحی به آن اشاره شده است.

بدین صورت که برای جلب سرمایه گذاری خارجی، سهام به دو گروه الف و ب تقسیم می شده و مثلاً برای گروه الف حقوق مخصوصی در نظر گرفته می شود. در قراردادهای مشارکت مدنی موسوم به جوینت ونچر که منجر به تشکیل شخصیت حقوقی (شرکت) و انعکاس قرارداد خصوصی در اساسنامه شرکت می گردد، این گروه بندی را می توان مشاهده نمود.

گروه بندی سهام چگونه است؟

بنظر برخی دیگر وقتی که سهامداران شرکت دو یا چند گروه مشخص باشند، مثلاً برخی خارجی و برخی تبعه ایران باشند.

ممکن است سهام را به چند گروه الف و ب یا A و B و غیره) تقسیم کرد و این کار صرفأ جهت راحتی کنترل سهامداران انجام می گیرد. بنابراین بنظر می رسد که

اولاً: این گروه بندی در لایحه اصلاحی پذیرفته نشده است و همچنانکه قبلا نیز گفتیم ماده ۹۳ در خصوص گروه بندی سهام نمی باشد. در خصوص سهام ممتاز می باشد

ثانياً: گروه بندی ممکن است جهت کنترل راحت و آسان سهامداران انجام گیرد و مزیتی برای گروه خاصی نباشد. اگر هم گروه خاصی (مثلا گروه A) دارای مزیتی باشند.

این نوع سهام نوعی سهام ممتاز به حساب می آیند و عنوان دیگری مانند گروه بندی و بلوک بندی سهام نیاز نیست.

لذا اگر گروه بندی سهام برای اعطای امتیاز به سهام خاصی باشد، نوعی سهام ممتاز بوده و در حقوق ایران قابل پذیرش می باشد. اطلاعات بیشتر در خصوص شرکت های سهامی را می توانید جستجو نمایید.

سهام جایزه

برخی معتقد به این نوع سهام بوده و سهم مزبور سهمی است که در ازاء اضافه ارزشی که از سهامداران جدید دریافت و به سهامدارانی که از قبل سهامدار شرکت بوده اند.

اختصاص داده می شود، می توان از بند ۳ ماده ۱۵۸ و ماده ۱۶۰ جواز این نوع سهام را استفاده کرد، به این سهم «حق امتیاز سهام» نیز می گویند.

بنابراین سهام جایزه سهامی است که به سهامداران سابق شرکت سهامداران قبل از افزایش سرمایه اعطا می شود. (در صورت نیاز به افزایش سرمایه به مقاله ی آن مراجعه نمایید.)

بدون اینکه در ازاء آن وجهی از صاحبان سهام سابق اخذ شود. وجه سهام مزبور از عواید حاصله از اضافه ارزش سهام فروخته شده در موقع افزایش سرمایه تأمین می شود.

با عواید مزبور سهام جدید به صاحبان سهام سابق داده می شود. (ماده ۱۶۰ لايحه)

از آنجا که صاحبان سهام سابق ظاهرة وجهی بابت دریافت این سهام نمی پردازند. عنوان جایزه و پاداش را می توان به این نوع سهام اطلاق نمود ولی در واقع اینطور نیست. چون عواید حاصل از اضافه ارزش سهام فروخته شده، متعلق به سهامداران سابق بوده و جزء منافع آنها به حساب می آید که در قالب سهام جدید به آنها پرداخت می شود.

لذا این نوع سهام، جایزه به معنای واقعی به حساب نمی آید و جزء منافع سهامدار از شرکت می باشد که در قالب سهام جدید پرداخت می شود.

بنابراین سهام جایزه جزء سهام سرمایه ای بوده و فاقد امتیاز خاصی بوده و جزء سهام عادی محسوب می شوند.

بنظر میرسد که عنوان سهم جایزه در ماده ۶۶ لایحه اصلاحی بیان شده است. چون ماده مزبور مقرر می دارد که بطور کلی دادن سهم و یا تخصیص یا پرداخت وجه به سهامداران تحت عناوینی از قبیل جایزه یا منافع انتشار سهام ممنوع خواهد بود.

در واقع قانونگذار اعطای سهم به صاحبان سهام سابق را نوعی جایزه یا منافع انتشار سهام می داند.

سهام مدیریتی و سهام کنترلی

این نوع سهام در خصوص شرکت های سهامی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار پیش بینی شده است.

سهام مدیریتی طبق بند ۶ ماده ۱ قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴)

قانون اساسی عبارت از: میزانی از سهام یک شرکت که دارنده آن طبق اساسنامه اختیار تعیین حداقل یک عضو را در هیئت مدیره شرکت دارد. طبق بند ۷ ماده

1 فوق سهام کنترلی: «حداقل میزان سهام مورد نیاز برای آنکه دارنده آن قادر به تعیین اکثریت اعضای هیأت مدیره شرکت باشد.»

بنابراین طبق بند ۶ و ۷ ماده ۱ قانون فوق در سهام مدیریتی دارنده سهم می تواند حداقل یک عضو هیأت مدیره را تعیین نماید. ولی در سهام کنترلی، دارنده حق تعیین اکثریت اعضای هیأت مدیره را دارد. در واقع شرکت تحت مدیریت این سهامدار اداره می شود که بطریق اولی نامبرده امکان اتخاذ تصمیم در مجمع عمومی عادی را نیز خواهد داشت.

سهام مدیریتی و سهام کنترلی طبق تبصره ۳ و ۴ ماده ۵ آیین نامه بند ۲ ماده ۱۴ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران موضوع شیوه های قیمت گذاری سهام، تخفیف های چگونگی پرداخت قیمت توسط خریداران مصوب 27/4/1380 نیز اینگونه تعریف شده است.

تبصره ۳ ماده ۵ آیین نامه: «سهام مدیریتی، آن تعداد سهامی است که دارنده آن بتواند حداقل یک عضو در ترکیب هیأت مدیره تعیین نماید. »

تبصره ۴ ماده ۵ آیین نامه: «سهام کنترلی، آن تعداد سهامی است که دارنده آن امکان اتخاذ تصمیم در مجمع عمومی عادی را داشته باشد »

سهام موثر و سهام غیر موثر

این نوع تقسیم بندی بصورت ضمنی برای اولین بار در قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی و اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (سال ۱۴۰۰- ۱۳۹۶) مصوب 14/12/95 مجلس شورای اسلامی بیان شده است.
طبق ماده ۱۴ قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و تبصره ۲ آن:

«سهامدار موثر در موسسات پولی، بانکی، اعتباری سهامداری است که می تواند یک یا چند عضو هیات مدیره را انتخاب کند. یا به تشخیص بانک مرکزی در انتخاب عضو هیات مدیره نقش دارد.»

با ملاحظه تعریف سهامدار موثر می توان گفت که سهام موثر، آن تعداد از سهام یک شرکت پولی، بانکی و اعتباری است. که در مالکیت یک شخص بوده و سهام مزبور توانایی انتخاب یک یا چند عضو هیات مدیره را دارد.

یا به تشخیص بانک مرکزی در انتخاب عضو هیات مدیره نقش دارد ولی سهام غیر موثر، مجموع سهام یک شخص است. که توانایی انتخاب یک یا چند عضو هیات مدیره را ندارد.

به تشخیص بانک مرکزی در انتخاب عضو هیات مدیره به تنهایی نقش ندارد. با ملاحظه تعاریف سهام مدیریتی و کنترلی شاید بتوان گفت که سهام موثر نوعی از سهام مدیریتی و کنترلی به حساب می آید.

برای ثبت شرکت سهامی خاص یا تعیین سهام برای ثبت شرکت سهامی عام می توانید با مشاوران و وکلاء ما در مجتمع ثبتی پایش تماس حاصلل نمایید.