اخذ استاندارد

پس از ثبت محصول و ارائه آن به بازار باید اخذ استاندارد را انجام دهید. در ادامه به موارد مهمی در زمینه اخذ استاندارد می پردازیم تا راهنمای شما عزیزان باشد.

نشان استاندارد یعنی

استاندارد ملی به‌ صورت استاندارد اجباری و استاندارد تشویقی برای محصولات و خدمات کاربرد دارد موسسه استاندارد ایران مأموریت تدوین و انتشار استاندار ملی محصولات و خدمات و نظارت بر اجرای آن را بر عهده دارد.

در این مطلب، مقدمات موردنیاز و مراحل اخذ استاندارد ملی به‌صورت خلاصه تشریح شده است. استاندارد (Standard) به معنی نظم و قاعده, قانون و مفاهیم می‌باشد.

استانداردهای ملی ویژگی‌های لازم در تولید یک فرآورده یا انجام یک خدمت را مشخص می‌نمایند. استاندارد ملی ایران توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تدوین و منتشر می‌شود.

استاندارد اجباری

تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان اقلامی که اجرای استاندارد آنها به‌موجب قانون اجباری اعلام‌ شده، موظفند محصولات خود را منطبق با استاندارد ملی تولید و عرضه نمایند. برخی از محصولات از جمله محصولات صنایع غذایی استاندارد اجباری دارند و نشان استاندارد بر روی بسته‌بندی این محصولات مشاهده می‌شود.

استاندارد تشویقی

محصولی که مشمول استانداردهای اجباری نباشد, می‌تواند با رعایت استاندارد ملی تولید یا عرضه شود و تولیدکنندگان آن پس از کسب مجوز از موسسه استاندارد, می‌توانند از علامت استاندارد تشویقی استفاده کنند.

مراحل اخذ استاندارد ملی ایران

اخذ استاندارد ملی

• قدم ۱ تکمیل فرم‌های مربوط به اخذ استاندارد ملی

فرم‌های اعلام‌شده از طرف اداره استاندارد، باید توسط سازمان متقاضی اخذ علامت استاندارد ملی، تکمیل شود این فرم‌های شامل اطلاعات عمومی و اطلاعات فنی در خصوص محصولات و خدمات و مجوزهای سازمان متقاضی می‌باشد.

• قدم ۲ تعیین مسئول کنترل کیفیت

مسئول کنترل کیفیت باید مطابق با شرایط احراز تعیین‌شده از طرف اداره استاندارد، تعیین شود و مشخصات مسئول کنترل کیفیت به همراه مدارک مربوطه به اداره استاندارد اعلام شود.

• قدم ۳ مجوزهای قانونی

تمامی اطلاعات مربوط به مجوزهای قانونی باید به اداره استاندارد ارائه شود این مجوزها می‌تواند شامل:
– آگهی ثبت شرکت در روزنامه رسمی و آخرین تغییرات آن
– تصویر پروانه معتبر تأسیس یا مجوز فعالیت
– ارائه مدارک مبنی بر دارا بودن کد ملی ”ایران کد” از وزارت بازرگانی

• قدم ۴ مستندسازی استاندارد ملی

مستندات و فرم‌های موردنیاز جهت استانداردسازی محصولات و خدمات با توجه الزامات استاندارد ملی مربوطه باید در سازمان تدوین شود.
مستندات استانداردسازی محصولات و خدمات براجرای فرآیند تحقق محصولات و خدمات و نحوه کنترل و نظارت برآنها تأکید دارد در مستندسازی استاندارد ملی ایران می‌توان از استاندارد ایزو ۹۰۰۱ نیز کمک گرفت.

در صورتی که سازمان سیستم مدیریت کیفیت ایزو ۹۰۰۱ را استقرار داده و گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ را اخذ نموده است باید تصویر گواهینامه ایزو معتبر با اعتبار از مراجع ملی و بین المللی به اداره استاندارد ارسال شود.

• قدم ۵ مستندات مربوط به آزمون محصول یا خدمات

مدارکی مبنی بر وجود آزمایشگاه تخصصی در سازمان متقاضی یا قرارداد یک ساله با آزمایشگاه باید به اداره استاندارد ارائه شود.

• قدم ۶ اجرای مستندات مربوطه

مستندات استاندارد ملی ایران، که در مرحله ۴ تهیه‌شده، در این مرحله اجرا می‌شود.

مهم‌ترین مستنداتی که باید اجراء شوند:

– فرم‌های بازرسی و کنترل کیفیت
– ثبت نتایج آزمایش محصول یا خدمات
– کالیبراسیون تجهیزات اندازه‌گیری
– نظرسنجی از مشتریان
– رسیدگی به شکایت مشتری

• قدم 7 ارزیابی محصول و خدمات

سیستم کنترل کیفیت طرحریزی شده، توسط کارشناس استاندارد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. نمونه محصولات نیز جهت بررسی به آزمایشگاه مورد تأیید اداره استاندارد ارائه می‌شود.

قدم ۸  اخذ پروانه کاربرد استاندارد ملی تشویقی یا اجباری در صورتی‌ که تمامی مراحل فوق اجراء شده و نمونه‌های محصول و خدمات در آزمایشگاه مورد تأیید اداره استاندارد، با الزامات مشخص‌شده منطبق باشد، پروانه استاندارد ملی سازمان متقاضی صادر می‌شود.

چگونه نشان استاندارد بگیریم ؟

پاسخ این سوال در رشته های مختلف تولیدی کمی با یکدیگر تفاوت می نماید و تقریبا اصول کلی دریافت پروانه استاندارد برای کالاهای مشمول استاندارد اجباری بشرح زیر می باشد:

دارا بودن مجوز فعالیت مطابق با فرآورده ای که واحد قصد تولید آن را دارد. بنابراین به نوان مثال برای تولید یخچال نمی توان از مجوز ماشین لباسشویی استفاده نمود و می بایست در ابتدا برای تولید درخواستی از صنایع و یا اتحادیه صنفی مربوطه در خواست گواهی فعالیت و یا پروانه کسب دریافت نمود.

• راهنمای دریافت پروانه استاندارد اجباری

داشتن مجوز صنایع و یا جواز اتحادیه برای دریافت پروانه استاندارد الزامیست و بدون داشتن آن پروانه صادر نخواهد شد قوانین و روش دریافت مجوز در استانهای مختلف کشور می تواند ساده و یا بسیار سخت باشد با مراجعه به ارگان مربوط به شغل خود می توانید شرایط اخذ مجوز را دریافت نماید.

امکانات تولید :

داشتن فضا و امکانات کافی برای خط تولید و کنترل کیفیت یکی دیگر از الزامات می باشد ولی لزوما مالک کارخانه بودن و یا تمامی محصول را به صورت کامل تولید نمودن اجباری نیست بدین معنا که واحد می تواند یک خط کوچک مونتاژ نهایی داشته و قطعات را از بازار و یا سایر واحدهای تولیدی خریداری نماید.

درخواست کتبی از اداره کل استاندارد :

درخواست کتبی مبنی بر تقاضای دریافت پروانه استاندارد از اداره کل استاندارد استان مربوطه مبنی بر دریافت اجازه تولید آزمایشی و نمونه برداری از خط تولید که معمولاً بسته به نوع فراورده در تعداد محدود به واحد اجازه تولید داده می شود. واحد تولیدی به هیچ عنوان حق عرضه کالای تولید شده به بازار را تا دریافت پروانه ندارد.

تهیه استاندارد ملی مربوطه :

با مراجعه به استاندارد و مطلع شدن از شماره کتاب استاندارد ملی مربوطه آن را تهیه نمایید رعایت مجموعه قوانین مندرج در آن الزامی بوده و ملاک اخذ قبولی از آزمون های استاندارد مطابقت کامل با بندهای استاندارد ملی می باشد و در صورت عدم تطابق نتیجه آزمون مردود خواهد بود.

استخدام کارشناس کنترل کیفیت :

واحد تولیدی می بایست مبادرت به استخدام کارشناس کنترل کیفیت (معمولاً با تحصیلات لیسانس) در رشته اعلامی توسط موسسه استاندارد نموده و طی نامه کتبی وی را به اداره کل استاندارد استان مربوطه معرفی نماید، پس از تایید صلاحیت نامبرده و طی دوره تخصصی آزمونها و قبولی برای ایشان پروانه تایید صلاحیت صادر خواهد شد.

ثبت علامت تجاری :

یکی دیگر از الزامات دریافت نشان استاندارد داشتن علامت تجاری ثبت شده در اداره کل ثبت علائم کشور بوده و تولید کننده موظف است تصدیق مالکیت علامت تجاری را به اداره استاندارد تقدیم نماید

ایجاد آزمایشگاه کنترل کیفیت :

واحد تولیدی می بایست متناسب با نوع محصول و آزمون های مربوطه در محل تولید آزمایشگاه مجهز به تستر ها و دستگاههای آزمون تخصصی آن محصول را تهیه نموده و محل مناسبی را به تاسیس آزمایشگاه کنترل کیفیت اختصاص دهد که در حین دریافت پروانه استاندارد و پس از دریافت، مسئول کنترل کیفیت در آن کیفیت کالا را کنترل نماید، کامل بودن و کالیبره بودن تجهیزات می بایست به تایید اداره استاندارد برسد.

تدوین نظامنامه :

تهیه یک کتابچه بعنوان نظامنامه کنترل کیفیت از مجموعه باید ها و نباید ها و دستورالعمل های کنترل کیفیت برای تولید فراورده ها در محل تولید به منظور ایجاد قوانین درون سازمانی برای کنترل مستمر کیفیت و افزایش راندمان و رسیدن به کیفیت پایدار.
واحدهای تولیدی پس از دریافت پروانه استاندارد ملی ایران در بازدیدهای دوره ای و نمونه برداری از انبار و یا خط تولید و یا بازار فروش کنترل شده و در صورت عدم تطابق محصول با استاندارد پروانه استاندارد صادره باطل خواهد شد، معمولاً اعتبار پروانه استاندارد یک سال بوده و واحد تولیدی موظف است همه ساله نسبت به تمدید پروانه و واریز وجه اعتبار اقدام نماید.

مشاوره جهت تدوین استاندارد ملی ایران

مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تنها سازمانی است در ایران که بر طبق قانون می ‏تواند استاندارد رسمی فرآورده‏ ها را تعیین و تدوین و اجرای آن ها را با کسب موافقت شورای عالی استاندارد اجباری اعلام کند.

وظایف و هدف های مؤسسه عبارت است از: (تعیین، تدوین و نشر استانداردهای ملی، انجام تحقیقات به منظور تدوین استاندارد، بالا بردن کیفیت کالاهای داخلی، کمک به بهبود روش های تولید و افزایش کارآیی صنایع در جهت خودکفایی کشور، ترویج استانداردهای ملی نظارت بر اجرای استانداردهای اجباری، کنترل کیفی کالاهای صادراتی مشمول استانداردهای اجباری و جلوگیری از صدور کالاهای نامرغوب به منظور فراهم نمودن امکانات رقابت با کالاهای مشابه خارجی و حفظ بازارهای بین ‏المللی، کنترل کیفی کالاهای وارداتی مشمول استاندارد اجباری به منظور حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان داخلی و جلوگیری از ورود کالاهای نامرغوب خارجی راهنمایی علمی و فنی تولیدکنندگان، توزیع کنندگان و مصرف کنندگان، مطالعه و تحقیق درباره روش های تولید، نگهداری، بسته‏ بندی و ترابری کالاهای مختلف، ترویج سیستم متریک و کالیبراسیون وسایل سنجش، آزمایش و تطبیق نمونه کالاها با استانداردهای مربوط، اعلام مشخصات و اظهار نظر مقایسه ‏ای و صدور گواهینامه‏ های لازم)

موسسه استاندارد از اعضاء سازمان بین المللی استاندارد می باشد و لذا در اجرای وظایف خود هم از آخرین پیشرفت های علمی و فنی و صنعتی جهان استفاده می نماید و هم شرایط کلی و نیازمندی های خاص کشور را مورد توجه قرار می دهد.

اجرای استانداردهای ملی ایران به نفع تمام مردم و اقتصاد کشور است و باعث افزایش صادرات و فروش داخلی و تأمین ایمنی و بهداشت مصرف‏ کنندگان و صرفه جزئی در وقت و هزینه ‏ها و در نتیجه موجب افزایش درآمد ملی و رفاه عمومی و کاهش قیمت ‏ها می ‏شود.

مرجعیت قانونی موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران بر اساس اختیارات و وظایف قانونی در موارد زیر به عنوان مرجع در کشور شناخته شده است :

– تعیین و تدوین استانداردهای ملی(رسمی) به استثنا مواد دارویی
– تعیین ویژگی کالاها و مقایسه آن با استانداردهای مربوط (به استثنای مواد دارویی)
– اجرای سیستم بین‏المللی یکاها و کالیبره کردن وسایل سنجش
– تائید صلاحیت شرکت ها و موسسات بازرسی کننده داخلی و خارجی(سورویانس) و بازرسی کالا در مبدا و مسیر
– تعیین عیار فلزات گرانبها
توضیح: آزمایشگاه های موسسه در سطح کشور به عنوان آزمایشگاه های مرجع شناخته شده است.