جهت شروع ثبت و مشاوره رایگان فرم زیر را تکمیل نمایید
هر ساعتی در روز کنار شما هستیم با کارشناسان ما مستقیم در تماس باشید در ساعات کاری پاسخگوی تلفنی شما هستیم . بعداز تایم کاری لطفا واتس اپ پیام ارسال کنید

صورت دارایی و سود و زیان شرکت

صورت دارایی و سود و زیان شرکت

صورت دارایی و سود و زیان شرکت، حساب سود و زیان شرکت و گزارش حسابداران رسمی را در ماده ۲۳۲ لایحه اصلاحی اصطلاحات صورت دارایی و دیون، ترازنامه و حساب عملکرد، حساب های سود و زیان شرکت بیان گردیده و گزارش حسابداران رسمی در ماده ۲۴۲ لایحه اصلاحی برای اولین بار پیش بینی گردیده است.

راهنمای صورت دارایی و سود و زیان شرکت

ماده ۲۳۲ لایحه اصلاحی مقرر می دارد:

هیأت مدیره شرکت باید پس از انقضای سال مالی صورت دارایی و دیون شرکت را در پایان سال و همچنین ترازنامه و حساب عملکرد و حساب سود و زیان شرکت را به ضمیمه گزارشی درباره فعالیت و وضع عمومی شرکت طی سال مالی مزبور تنظیم کند.

اسناد مذکور در این ماده باید اقلا بیست روز قبل از تاریخ مجمع عمومی عادی سالانه در اختیار بازرسان گذاشته شود.

قبل از توضیح اسناد مالی مندرج در مواد ۲۳۲ و ۲۴۲ بایستی اصطلاح «سال مالی» که در ماده ۲۳۲ و برخی از مواد لایحه اصلاحی نیز ذکر شده مورد تعریف و شناسایی قرار گیرد.

در صورتی که نیاز به دریافت دفاتر پلمپ دارید به مقاله ی آن مراجعه نمایید.

حیات شرکت سهامی معمولاً برای مدت زیادی پیش بینی می شود و حتی اغلب شرکت ها مدت شرکت را بطور غير محدود تعیین می کنند.

ولی صاحبان سهام نمی توانند انتظار بکشند که مدت شرکت تمام شود تا بعدا به حساب ها رسیدگی شود و نفع و ضرر آنها معلوم گردد.

به این جهت دوره حساب شرکت به دوره های محدودی تقسیم می شوند که به سال مالی موسوم است.

معمولاً شرکت های سهامی سال مالی خود را مطابق با تقویم سال رسمی کشور تعیین می نمایند و معمولاً سال مالی شرکتها غير از سال اول تأسیس، از اول فروردین ماه هر سال شروع و در پایان اسفند ماه همان سال خاتمه می یابد و این رویه به خاطر مقررات مالیاتی تا حدودی اجباری نیز گردیده است.

چون ماده ۱۱۰ قانون مالیات های مستقیم و قانون اصلاح موادی از قانون مالیات های مستقیم مجلس شورای اسلامی مشتمل بر اصلاحات مورخ 31/4/94 در این خصوص مقرر می دارد:

اشخاص حقوقی مکلفند اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر و اسناد و مدارک خود را حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالیاتی همراه با فهرست هویت شرکا و سهامداران و حسب مورد میزان سهم الشرکه یا تعداد سهام و نشانی هریک از آنها را به اداره امور مالیاتی که محل فعالیت اصلی شخص حقوقی در آن واقع است تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت نمایند.

از سوی دیگر طبق ماده ۱۵۵ قانون مالیاتهای مستقیم سال مالیاتی عبارت است از یک سال شمسی که از اول فروردین ماه هر سال شروع و به آخر اسفندماه همان سال ختم می شود.

لذا با توجه به مواد ۱۱۰ و ۱۵۵ قانون مالیات های مستقیم شرکت های سهامی مكلفند حداکثر تا پایان تیر ماه سال بعد اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان خود را به اداره امور مالیاتی تسلیم و پرداخت نمایند.

لذا بایستی سال مالی شرکت های سهامی همانند سال مالیاتی از اول فروردین ماه تا آخر اسفند ماه همان سال باشد وإلا شرکت ها در ارائه به موقع اظهارنامه مالیاتی با مشکلات اساسی مواجه خواهند گردید.

البته در قسمت اخیر ماده ۱۵۵ برخلاف مندرجات ماده ۱۱۰ پیش بینی گردیده که

لكن در مورد اشخاص حقوقی مشمول مالیات که سال مالی آنها به موجب اساسنامه شرکت با سال مالیاتی تطبیق نمی کند در آمد سال مالی آنها به جای سال مالیاتی مبنای تشخیص مالیات قرار می گیرد.

موعد تسليم اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان و سررسید پرداخت مالیات آنها چهار ماه شمسی پس از سال مالی می باشد در حالی که رویه عملی در خصوص اشخاص حقوقی همان مقررات ماده ۱۱۰ می باشد.

اصولاً آخرین مهلت قانونی ارائه اظهارنامه مالیاتی آخر تیر ماه می باشد ولی طبق نص صریح قسمت اخیر ماده ۱۵۵ سال مالی ممکن است با سال شمسی و سال مالیاتی یکسان نباشد.

که در این صورت مهلت ارائه اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان چهار ماه پس از سال مالی شرکت خواهد بود.

صورت دارایی و سود و زیان شرکت

صورت دارایی و دیون ترازنامه شرکت

طبق ماده ۲۳۲ این سند باید توسط هیأت مدیره پس از انقضای سال مالی آن هم در پایان سال مالی تهیه گردیده و به ضمیمه ترازنامه و حساب عملکرد و حساب سود و زیان شرکت همراه با گزارشی درباره فعالیت و وضع عمومی شرکت طی سال مالی مزبور اقلا بیست روز قبل از تاریخ مجمع عمومی عادی سالانه در اختیار بازرسان گذاشته شود.

طبق ماده ۸۹ لایحه اصلاحی اصطلاح صورت دارایی و دیون با عبارت «صورت دارایی و مطالبات و دیون شرکت» بیان شده است. در ماده ۱۳۷ نیز با عبارت اصورت دارایی و قروض» نامیده شده است.

به نظر می رسد که صورت دارایی و دیون همان دفتر دارایی مندرج در ماده ۹ قانون تجارت است که مقرر می دارد:

دفتر دارایی دفتری است که تاجر باید هر سال صورت جامعی از دارایی منقول و غیر منقول و دیون و مطالبات سال گذشته خود را به ريز ترتیب داده در آن دفتر ثبت و امضا نماید و این کار باید تا پانزدهم فروردین سال بعد انجام پذیرد.

به نظر برخی دفتر دارایی به صورتی که در قانون تجارت پیش بینی شده کمتر نگاهداری می شود.

اغلب مؤسسات تجارتی و مخصوصا شرکت های تجارتی نتیجه و خلاصه عملیات سالانه خود را به صورت ترازنامه تنظیم می کنند و ترازنامه (Bilan) جانشین صورت دارایی (Inventaire) می شود.

حقوقدان مزبور در بحث شرکت سهامی نیز در بحث حسابهای مالی شرکت، از ترازنامه و حساب سود و زیان صحبت نموده و صورت دارایی و دیون را به رسمیت نمی شناسد و معتقد است که دفتر دارایی تقریبا همان ترازنامه است.

در واقع به زعم ایشان با وجود تنظیم ترازنامه نیازی به تنظیم صورت دارایی و دیون نیست.

در حالی که اکثر حقوقدانان تجاری دیگر کشورمان در خصوص صورت دارایی و دیون و لزوم یا عدم لزوم تنظیم آن هیچگونه مطلبی به رشته تحریر در نیاورده اند و در واقع ایشان نیز معتقد به تنظیم صورت دارایی و دیون نمی باشند.

به نظر می رسد که هرچند صورت دارایی و دیون دفتر دارایی یکی از اسناد مالی تجار و شرکت های تجارتی می باشد. ولی از آنجا که در سایر اسناد مالی از جمله ترازنامه صورت دارایی و دیون شرکت در آنها درج می شود.

لذا نیازی به تنظیم صورت دارایی و دیون نبوده و رویه عملی شرکت ها نیز این استدلال را تقویت می نماید.

شاید به این علت بوده است که در تبصره ماده ۸۹ و ۱۳۸ و ۲۳۳ و ۲۴۲ و بند ۱۹ ماده ۹ و ۱۱۶ لایحه اصلاحی فقط از تنظیم و تصویب حساب های سود و زیان و ترازنامه شرکت صحبت شده و ذکری از تنظیم و تصویب صورت دارایی و دیون شرکت به میان نیامده است و طبق رویه حسابداران رسمی صورت دارایی و دیون همان ترازنامه است.

ترازنامه شرکت

یکی از مهمترین اسناد مالی تجار به ویژه اشخاص حقوقی تاجر (شرکت های تجارتی) ترازنامه است.

که تنظیم و تسلیم آن به مجمع عمومی عادی سالیانه و تصویب آن توسط مجمع عمومی عادی مزبور الزامی است و در خیلی از مواد لایحه اصلاحی به این سند اشاره شده است.

(بند ۱۹ ماده او ۸۹ و بند ۲ ماده ۱۰۶۱۱۶- ۱۳۸ – ۱۳۹ – ۱۴۸- ۱۵۲- ۲۳۲ – ۲۳۳- ۲۳۴ – ۲۳۵ – ۲۴۲ و بند ۱ ماده ۲۵۸ و سایر مواد دیگر لایحه اصلاحی)

در مقررات سابق شرکت های سهامی (مواد ۲۱ الی ۹۳ تجارت مصوب ۱۳۱۱) به جای عبارت ترازنامه، بیلان» به کار رفته بود.

(مواد ۵۵و ۵۶ قانون تجارت ماده ۵۶ قانون تجارت)

مقرر می داشت: «از بیلان که متضمن خلاصه صورت حساب شرکت است.»

ماده ۵۵ ق.ت این صورت حساب و همچنین بیلان حساب نفع و ضرر شرکت باید لااقل چهل روز قبل از انعقاد مجمع عمومی به مفتشین داده شود که به مجمع مزبور بدهد.

از آنجا که ترازنامه یک سند حسابداری می باشد. لذا برای شناسایی ترازنامه و نحوه تهیه و تنظیم آن بهتر است که از کتب حسابداری یاری جست چون حسابداری، زبان تجارت است.

در تعریف حسابداری می توان گفت حسابداری به عنوان یک سیستم اطلاعاتی، عبارت است؛

از فرآیند تشخیص، اندازه گیری، ثبت و پردازش رویدادهای اقتصادی (مالی) یک سازمان، تهیه اطلاعات لازم و گزارش گری آن به استفاده کنندگان این اطلاعات فرآیند گزارشگری، یکی از مهمترین مراحل یک سیستم حسابداری است.

اطلاعات مالی از راه یک سری گزارش های حسابداری در اختیار استفاده کنندگان این اطلاعات قرار می گیرد.

معروف ترین گزارش های مالی عبارتند از:

گزارش های ترازنامه و سود و زیان که به آنها صورتهای مالی نهایی نیز گفته می شود.

ترازنامه گزارشی است که وضعیت مالی مؤسسه را در یک تاریخ معین نشان می دهد.

در روش متداول تهیه ترازنامه، دارایی ها در سمت راست این گزارش و بدهی ها و سرمایه در سمت چپ آن نوشته می شود.

در قانون تجارت و لایحه اصلاحی بیلان یا ترازنامه تعریف نشده است.

در این راستا حقوقدانان تعاریفی از ترازنامه به دست داده اند که همگی شبیه هم بوده و با تعاریف اساتید حسابداری همخوانی فراوان دارد.

ترازنامه معرف عملیات شرکت در مدت سال و نتیجه حاصل از آن عملیات می باشد ترازنامه اگر به طریق صحیح و درست تنظیم شده باشد.

وضع دارایی و بدهی شرکت را در پایان سال تعیین نموده و مقایسه آن با ترزانامه قبلی فعالیت شرکت را نشان داده و معلوم می شود که نتیجه عملیات آن سال سودبخش بوده است یا زیان آور است.

بنابراین ترازنامه شرکت خلاصه ای است که در آخر سال از دفاتر قانونی شرکت استخراج می شود. بنابراین ارقام ترازنامه باید با ارقام مندرج در دفاتر شرکت مطابقت داشته باشد.

به عبارت دیگر ترازنامه جدولی است متضمن اقلام دارایی شرکت از یک طرف و اقلام بدهی و سرمایه شرکت از طرف دیگر به عبارت دیگر ترازنامه بیانگر حساب اقلام بستانکار و اقلام بدهکار شرکت می باشد.

بنابر این ترازنامه سندی مالی است که در پایان سال مالی شرکت توسط هیأت مدیره تنظیم و بیانگر میزان دارایی شرکت و دیون و سرمایه شرکت بوده و وضع مالی شرکت را به نحو صحیح و روشن نشان می دهد.

حساب عملکرد

به حساب عملکرد در ماده ۲۳۲ و ۲۳۳ لایحه اصلاحی اشاره شده است و در ماده ۸۹ این سند با عنوان صورتحساب دوره عملکرد سالیانه شرکت بیان شده است.

حساب عملکرد برای تعیین سود ناویژه (ناخالص) حاصله در یک دوره عملکرد تنظیم می شود.

در حساب عملکرد موجودی کالا در ابتدای دوره عملکرد و خرید کالا (پس از کسر اقلام برگشتی از خرید بدهکار می شود. حاصل فروش کالا (پس از وضع اقلام برگشت از فروش) و موجودی کالا در پایان دوره عملکرد بستانکار می شود.

پس از شناسایی حساب عملکرد، صورتحساب عملکرد سال مالی جدول ملخص حساب موجودی ها و خرید و فروش شرکت در سال مالی بوده و نشان دهنده سود ناویژه شرکت می باشد.

بعبارت دیگر در عرف حسابداری حساب عملکرد شامل مابه التفاوت در آمد و هزینه ها بوده و به عبارتی همان حساب سود و زیان شرکت که ذیلا بررسی خواهد شد می باشد.

حساب عملکرد موقتی است و به دوره بعد منتقل نمی شود و فقط مابه التفاوت آن (سود یا زیان) به دوره بعد منتقل می شود.

در حالیکه ترازنامه دائمی است و تمامی مندرجات آن به سالهای بعد نیز منتقل می شود.

مجتمع ثبتی و حقوقی پایش مجری تخصصی ثبت شرکت

حساب سود و زیان شرکت

یکی از اسناد مالی مهم شرکت های سهامی حساب سود و زیان شرکت می باشد.

که در مواد ۲۳۲ و ۲۳۳ و ۲۴۲ و ۸۹و ۱۳۸ و ۱۳۹ به آن اشاره شده است و سندی است که باید توسط هیأت مدیره شرکت تنظیم و اقلا بیست روز قبل از تاریخ مجمع عمومی عادی سالانه در اختیار بازرسان گذاشته شود (ماده ۲۳۲)

این سند بایستی توسط مجمع عمومی عادی سالیانه تصویب شود. (ماده ۱۳۸ لایحه اصلاحی)

همچنین بایستی به همراه ترازنامه ضمیمه اظهارنامه مالیاتی گردیده و به اداره امور مالیاتی مربوطه تسلیم شود تا امکان محاسبه مالیات شرکت سهامی مقدور باشد.

حساب با صورت سود و زیان گزارشی است که نتیجه عملیات را در یک دوره مشخص منعکس می سازد. در صورت سود و زیان در آمدها و هزینه های مؤسسه در یک دوره زمانی در برابر یکدیگر قرار می گیرند.

اگر در آمدها از هزینه ها بیشتر باشد، مؤسسه سود برده و در صورتی که هزینه ها از درآمدها بیشتر باشد، مؤسسه زیان کرده است.

بنابراین سود و زیان مؤسسه از فرمول زیر به دست می آید هزینه ها- درآمد = سود یا (زبان)” حساب سود و زیان نیز دارای دو ستون است که یکی داین و دیگری مدیون در قسمت دائن کلیه در آمد شرکت ذکر می گردد.

تفاوتی که بین جمع دو ستون حاصل می شود اگر در قسمت دائن نوشته شود زیان شرکت را نشان می دهد و در صورتی که در قسمت مدیون نوشته شود سود ویژه شرکت را نشان می دهد.

صورتحساب سود و زیان جدولی است که نشان دهنده اقلام هزینه و در آمد و سود ویژه یا زیان شرکت در یک سال مالی.

بنابراین حساب سود و زیان سندی مالی است که در پایان سال مالی شرکت توسط هيأت مديره تنظیم و بیانگر میزان سود یا زیان شرکت بوده و وضع مالی شرکت را به نحو صحیح و روشن بیان می نماید.

در خصوص رابطه حساب سود و زیان و ترازنامه برخی معتقدند که ترازنامه های متوالی که در یک مؤسسه تهیه می شود به وسیله صورتحساب های سود و زیان به یکدیگر ارتباط می یابند و با مطالعه صورت سود و زیان می توان علل و موجبات تغییرات حاصله در وضع مالی (اقلام ترازنامه) یک مؤسسه را بررسی کرد.

به عبارت دیگر صورت حساب سود و زیان شرکت نقش مهمی در تنظیم ترازنامه داشته و بدون صورت حساب مزبور امکان تنظیم ترازنامه وجود نداشته و نمی توان وضع مالی شرکت را به نحو صحیح و روشن بیان نمود.

گزارش حسابداران رسمی

طبق ماده ۲۴۲ لایحه اصلاحی در شرکت های سهامی عام هيأت مديره مکلف است که به حساب های سود و زیان و ترازنامه شرکت گزارش حسابداران رسمی را نیز ضمیمه کند.

لذا گزارش حسابداران رسمی در شرکتهای سهامی خاص الزامی نیست.

در خصوص ماهیت گزارش حسابداران رسمی مزبور ماده ۲۴۲ مقرر می دارد:

حسابداران رسمی باید علاوه بر اظهار نظر درباره حساب های شرکت گواهی نمایند که کلیه دفاتر و اسناد و صورت حساب های شرکت و توضیحات مورد لزوم در اختیار آنها قرار داشته و حساب های سود و زیان و ترازنامه تنظیم شده از طرف هيأت مديره، وضع مالی شرکت را به نحو صحیح و روشن نشان می دهد.

بنابراین گزارش حسابداران رسمی بایستی بیانگر شفافیت و صحت حساب های شرکت از جمله حساب سود و زیان و ترازنامه باشد.

در بحث بازرس شرکت سهامی در خصوص حسابداران رسمی مطالب کافی بیان شده است و طبق تبصره ماده ۲۴۲ منظور از حسابداران رسمی مذکور در این ماده حسابداران موضوع فصل هفتم قانون مالیات های مستقیم مصوب اسفند ماه ۱۳۴۵ می باشد.

در صورتی که به موجب قانون شرایط و نحوه انتخاب حسابداران رسمی تغییر کند با عنوان دیگری برای آنان در نظر گرفته شود شامل حسابداران مذکور در این ماده نیز خواهد بود.

همچنانکه در بحث بازرسی نیز بیان شد:

ماده ۴ و تبصره های سه گانه آیین نامه اجرایی تبصره ۴ قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه ای حسابداران رسمی ذی صلاح به عنوان حسابدار رسمی مصوب 13/6/79 در خصوص تکالیف حسابداران رسمی در تنظیم گزارش حسابرسی مقرر می دارد.

«حسابداران رسمی و موسسات حسابرسی مکلفند در گزارش حسابرسی و بازرسی قانونی» یا «گزارش حسابرسی» که با رعایت قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷ و طبق اصول و ضوابط حسابرسی تهیه می شود.

صورت دارایی و سود و زیان شرکت – ترازنامه شرکت

نسبت به حسابها و صورتهای مالی رسیدگی شده درباره موارد زیر صریحاً اظهار نظر نمایند:

الف – رعایت قوانین و مقررات تجاری، مالیاتی و سایر قوانین و مقررات مرتبط با فعالیت شخص مورد رسیدگی.

ب- رعایت اصول و ضوابط حسابداری در تهیه و ارائه صورتهای مالی و یادداشت های همراه صورتهای مزبور.

ج – نحوه ارائه وضعیت مالی و نتایج عملیات شخص مورد رسیدگی در صورت های مالی.

تبصره ۱: هر گاه حسابداران رسمی و موسسات حسابرسی در جریان رسیدگی به هرگونه تخلف از مقررات موضوع این ماده از ناحیه هیات مدیره و مدیر عامل برخورد نمایند، مکلفند موارد را در گزارش خود منعکس کنند.

تبصره ۲: مقصود از اصول و ضوابط حسابرسی، اصول متعارف در حرفه حسابرسی، استانداردهای موضوع بند (ز) ماده (۷) قانون اساسنامه سازمان حسابرسی و آیین رفتار حرفه ای موضوع بند (3) ماده (۶) اساسنامه جامعه حسابداران رسمی ایران می باشد.

تبصره 3: مقصود از اصول و ضوابط حسابداری، اصول متداول در حسابداری و استانداردهای موضوع بند (ز) ماده (۷) قانون اساسنامه سازمان حسابرسی می باشد.

5/5 - (1 امتیاز)
اشتراک در
اطلاع از
guest
2 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
سميرا اسدي
سميرا اسدي
2 سال قبل

سلام براي توتر نامه تاريخ مشخصي داره ؟